Украинанинг босиб олинган ҳудудларида ўтказилган референдумлар нафақат Киев, балки халқаро ҳамжамият томонидан ҳам тан олинмаяпти. Бу ҳақда ўнлаб штатлар вакиллари айтишмоқда.
Украина президенти девони раҳбари маслаҳатчиси Михаил Подоляк референдумларларни “з-мобилизация учун ташвиқот шоуси” деб атади. Шунингдек, у референдумда Россия томонидан ҳам, Украина томонидан ҳам иштирок этганларнинг барчасини аниқлаганини айтди. Прецент Тиме Украинанинг Россия томонидан босиб олинган ҳудудларида ўтказилган референдумларнинг биринчи куни қандай ўтганини айтиб беради.
"Азизлар! Хуш келибсиз! Ташрифдаги референдум. Овоз бериш учун чиқинг" - Донецкда Россияга қўшилиш учун овоз бермоқчи бўлганлар шундай қидирилмоқда. Ҳовлиларда “Сайлов комиссияси сизнинг уйингиз ёнида овозларингизни қабул қилишга тайёр” деган ёзувлар ёзилган баннерлар ўрнатилган.
Уйма-уй айланиб ўтишдан ташқари, сайлов участкалари ҳам очиқ. Аммо, бу кадрларга қараганда, у ерда кўп одамлар йўқ. Сайлов бюллетенида битта савол бор: “Сиз ўз минтақангизнинг Россия Федерацияси таркибига қўшилиши тарафдоримисиз?”.
Ленин ҳайкали фонида жангарилар Луганск вилоятининг қўшни босиб олинган қисмида ҳам овоз беришмоқда. Киев назоратидаги Луганск ҳарбий-фуқаролик маъмурияти раҳбари Сергей Гайдайнинг айтишича, минтақанинг босиб олинган ҳудудларида референдум деб аталмиш тадбир қандай ўтаётгани ҳақида тўлиқ маълумотлар жуда кам.
"Маълумотлар қисмларга бўлиб келади, одамлар чиқиб кета олмаслиги учун шаҳарлар ёпилган. Бизда аллақачон Луганск вилоятидан маълумот бор. Овоз берган, лекин Россияга қўшилишга қарши бўлганлар алоҳида дафтарга ёзиб қўйилган", - дейди Гайдай.
Херсон вилоятининг босиб олинган қисмида ҳам овоз беришни хоҳлайдиганлар кам. Сайлов бюллетенларида бир вақтнинг ўзида бир нечта саволлар умумлаштирилди: Украинадан ажралиб чиқиш, мустақил давлат тузиш ва унинг Россия таркибига кириши. Савол икки тилда - украин ва рус. Херсоннинг ўзида ҳам сайлов участкалари очилган. Херсон ҳарбий-фуқаролик маъмурияти раҳбарининг маслаҳатчиси Сергей Хланнинг айтишича, одамлар бундай жойларга олиб кетилган:
"Улар мана шу тарғибот видеолари суратга олинаётган сайлов участкаларида, одамларни бир жойга йиғиб, ўзлари учун шундай кўрсатув қилишди. Лекин бу бир-иккита сайлов участкаси. Қолганлари бўм-бўш. Улар босиб олинган ҳудуднинг ҳамма жойидан хабар беришади, босиб олинган Херсон вилояти, бу тўлиқ қуролланган Россия Федерацияси ҳарбийлари иштирокида содир бўлмоқда.
Украина расмийси референдумдан сўнг тинч аҳолини ҳибсга олишнинг янги тўлқинини кутаётганини айтди. Қарши овоз берганлар. Ёки оддийгина - "ҳа" сўзининг олдига белги қўйишдан бош тортди.
Херсон вилоятидан қўрқишдан чарчаган ва эвакуация қилинганлар Запорожега келишади.
"Мен референдумга қаршиман. Чунки менинг кичик шаҳрим ва бутун минтақам Украинага тегишли эканлигига ишонаман", - дейди Прецент Тиме манбаси.
"Мен бунга мутлақо қаршиман. Херсон вилояти Украина ҳудуди эканлигига ишонаман", - дейди яна бири.
Херсон-Николаев вилоятига қўшни, босиб олинган Снегуровка аҳолиси референдумга “йўқ” дейиш учун йиғилишди:
"Биз, Снегуровка аҳолиси, бугун Снегуровка шаҳри ва унинг атрофидаги қишлоқларда референдум ўтказилишига норозилик билдириш учун йиғилдик. Снегуровка вилояти ҳамиша Украина бўлиб келган. У бўлган ва шундай бўлади ҳам".
Референдум деб аталмиш Запороже вилоятининг босиб олинган қисмида бўлиб ўтмоқда. Мелитопол мери Иван Федоров шаҳар аҳолисига псевдореферендумга эътибор бермасликни сўраб мурожаат қилди.
“Бу сохталикда қатнашиш, аввало, инсониятга қарши урушда қонли режани амалга оширишда иштирок этишдир.Бу, албатта, бизнинг эркакларимиз, Мелитопол шаҳри аҳолисини сафарбар қилишда иштирок этишдир. Буча, Бородянка, Яқинда Изюмда. Ва албатта, энг муҳими, бу бизнинг давлатимизга хиёнатдир”, - деди Федоров.
Барча босиб олинган ҳудудларда референдум деб аталмиш томоша бир неча кун давом этади. Сўров якунланганидан кейин 5 кун ичида натижалар ҳисобланишини айтишмоқда.
