Куни кеча ОАВдан бирида яна автомобиль импорти мавзуси кўтарилди. Яъни Chevrolet Malibu танқид қилинди. Ҳолатга “UzAuto Motors” расмий муносабат билдирди.
“Муаллиф ё бўрттирилган сенсация ортидан шошгани учунми, ёки фактларни бузиб кўрсатишдан иштиёқланиб кетганиданми, жуда ҳам ҳайратланарли хулосаларга келди. Нима бўлса ҳам, келинг, тафсилотларга ўтсак.
Chevrolet Malibu маҳаллий бозорда 2018 йилдан бери мавжуд бўлиб, ўзининг яққол машҳурлигига қарамай, бизнес-классдаги автомобилларга бўлган талаб чекланганлиги сабабли ўша пайтдан бери 14 500 автомобил сотилган. Барчага шу аёнки, йилига 2900 дона маҳсулотни сотиш учун ҳеч ким тўлиқ ишлаб чиқаришни ташкил этмайди, чунки бу ҳолда унинг нархи осмонга сакраб кетади. Албатта, ушбу седанларни Жанубий Кореядан олиб келишга қарор қилинган ва бу ҳеч қачон ОАВдан ҳам, истеъмолчилардан ҳам яширилмаган.
Журналист ушбу автомобиль моделининг Жанубий Кореядаги нархини Интернетда қанча вақт қидиргани номаълум, аммо охир-оқибат дистрибюторнинг нарх солиқларсиз соф шаклда кўрсатилган маркетинг ҳийласига дуч келган. Яъни, машинанинг назарий нархи, агар қўшимча ва муқаррар тўловлар бўлмаган тақдирдаги нархи. Ахир, ҚҚС ва бошқа мажбурий тўловлардан сўнг, нархи 23 500 АҚШ доллари бўлган автомобиль харидорга қарийб 30 000 долларга тушади. Лекин бундай вазиятда “UzAuto Motors”га ҳеч қандай даъво қила олмаслиги сабабли муаллиф $23 500 Кореядаги Малибунинг оддий нархи деб кўрсатишни маъқул кўрган. Унчалик ҳам рост гап эмас, лекин ишонувчан ўқувчининг эътиборини тортади.
Лекин, муаллифга қойил қолиш мумкин: у ҳатто Малибу импортининг маржиналлигини ҳисоблашга ҳаракат қилган, лекин негадир у етказиб берувчининг харажатлари логистика харажатлари билан чекланади деб ўйлаган. Афтидан, унинг фикрларида ҚҚС ва утилизация тўловларини “UzAuto Motors” ўрнига қандайдир бошқа ва ўта саховатли ташкилот тўлайди, шекилли. Бундан ташқари, маҳаллий автогигантнинг вакиллари қимматбаҳо автомобилларни сотишдан олинган даромад арзонроқ моделларини ишлаб чиқариш харажатларини қисман қоплаши ва улар учун нархларнинг ўсишини ушлаб туришини илгари бир неча бор тушунтиришган. Шунингдек, “UzAuto Motors” нархлари фақат компания раҳбариятининг хоҳиш-иродаси эмас, балки амалдаги қонунчиликка қатъий мувофиқ ва ваколатли органлар назорати остида тартибга солинади ва тасдиқланади.
Компонентлар импортига келсак, шуни тушуниш керакки, автомобиль ишлаб чиқариш жараёни энг юқори технологияли ва қимматга тушади ва зарур хомашё мавжуд бўлганида маълум бир эҳтиёт қисмларни ишлаб чиқариш мақсадга мувофиқлиги учун катта талабни кафолатлаш керак. Айтганча, дунёда ўз автомобилларини 100% маҳаллийлаштиришни таъминлайдиган биронта ҳам ишлаб чиқарувчи йўқ. Бу ҳам майли, сайёрада нафақат автомобиль, балки бошқа электрон жиҳозларнинг барча ишлаб чиқарувчилари учун маҳсулотларни тақдим этувчи микрочиплар ишлаб чиқарувчиларнинг сони 6 тадан ошмайди.
Бундан ташқари, “UzAuto Motors” Ўзбекистонда талаб қилинадиган стандартларга мувофиқлигини ҳисобга олган ҳолда автомобиль бутловчи қисмларини ишлаб чиқаришни ташкил этиш истагида бўлган хусусий бизнес вакилларини ҳар томонлама қутлайди. Аммо, афсуски, бундай маҳсулотларнинг қимматлиги ва юқори технологияли ишлаб чиқарилиши ҳисобга олинса, хусусий сектор бу йўналишда у қадар фаол эмас. Ҳар ҳолда, бундай истакдаги вакилларнинг навбат пойлаб туришгани уфқда кўринмаяпти.
Ўзбекистоннинг ташқи савдо айланмаси таҳлилига келсак, унда мақола муаллифи сўнгги 20 йил давомида импортнинг умумий таркибида автомобиллар ва муҳандислик жиҳозларининг улуши 35-40 фоиз даражасида сақланиб қолганини кўрсатмоқда, афсуски, бу фақат таажжублантиради.
Гап шундаки, мақолада келтирилган жадвалда “Машиналар ва ускуналар” банди машинавий ускуналар ва асбоблардир. Ушбу ажойиб жадвалнинг ҳеч бир сатрининг автомобиллар билан ҳеч қандай алоқаси йўқ, бу, албатта, барча хулосаларни мутлақо нотўғри қилади” , - таҳлилларни келтирган компания
