Кеча, 23 июнькуни кечки пайт “Путиннинг ошпази” лақаби билан танилган Евгений Пригожин бошқарувидаги “Вагнер” хусусий ҳарбий компанияси Россияда “Адолат марши”ни бошлади. Гап шундаки, Пригожин ва Россия мудофаа вазири Сергей Шойгу ўртасидаги даханаки жанг кеча авж палласига чиқди. Собиқ ошпазнинг таъкидлашича, шахсан Шойгунинг рухсати билан “Вагнер” лагерларига ракета зарбалари берилган. Табиийки, вазирлик бу хабарни ёлғон деб атади.
Шундан сўнг, “Вагнер” ХҲК Ростов-Дондаги Жанубий ҳарбий округи штаб-квартирасини назорат остига олди. Ижтимоий тармоқларда эълон қилинган кадрларга кўра, вагнерчилар зирҳли техникалар ёрдамида Жанубий ҳарбий округ штаб-квартирасини ўраб олган. Бунга жавобан Федерал хавфсизлик хизмати қуролли тўнтаришга уриниш моддаси бўйича иш очди. Хўш, Путиннинг содиқ одами, аниқроқ айтганда собиқ одами нега хиёнат қилди, ҳаммаси нимадан бошландию воқеалар ривожи қандай давом этмоқда?
Пригожен нимадан ғазабда?
Шу йилнинг 4 май куни Евгений Пригожин Россия ҳарбий раҳбариятини ҳақорат қилиб видео эълон қилди. У ўлдирилган вагнерчилар жасадлари уюмини кўрсатиб, уларнинг фонида Россия мудофаа вазири Сергей Шойгу ҳамда штаб бошлиғи Валерий Герасимовни ҳақорат қилган. Мурожаатдан бир кун аввал Пригожин вагнерчилар Бахмутдаги жанглар вақтида кун давомида 230 метр силжигани ва 116 нафар аскарини йўқотганини айтганди.
”Булар бугунги жангларда ўлган ”Вагнер” жангчилари. Кўринг, ҳали қони ҳам қотмаган. Энди мени эшитинглар, ***лар, булар кимнингдир отаси, кимнингдир ўғли. Ўқ-дори бермаётган маразлар эса дўзахда уларнинг ичак-чавоғини ейди. Бизда 70 фоиз ўқ-дори етишмаяпти. Шойгу, Герасимов, ***лар, қани ўқ-дори? Мана буларга қаранглар, ***лар”, деган эди ўшанда Вагнер асосчиси.
Бу Пригоженнинг Россия ҳарбий раҳбариятини ҳақоратлаган биринчи ёки охирги видео мурожаати эмас.
Евгений Пригожин ўзининг 23 июнь кунги сўнгги мурожаатида Мудофаа вазирлигини Россия президенти Владимир Путинни алдаётганликда айблади ҳамда Украинадаги урушни бошлашга умуман ҳожат бўлмаганини айтди.
“Ҳаммаси биргина руҳий касал одам тобутда ётганида олдидаги ёстиққа мана шу юлдузни қўйишлари учун бўлди”, деган “Вагнер” асосчиси.
Шу куни кечқурун вагнерчиларнинг ҳарбий базаси ҳужумга учрагани ҳақида хабарлар тарқалди. Москва вақти билан соат 21:00 дан кейин, “Вагнер” асосчиси ёлланма аскарлар лагерига ракета зарбаси берилгани ҳақида хабар берди.
“Қурбонлар кўп. Зарба орқа томондан берилган, яъни Россия Мудофаа вазирлиги ҳарбийлари томонидан”, – деди Евгений Пригожин.
Россиялик ҳарбийлар “қўзғолончилар”ни қандай кутиб олди
Юқорида айтганимиздек, Пригожен вагнерчи аскарларни россиялик ҳарбийлар томонидан ўққа тутилганини иддао қилди. Ҳужум ҳақида мобил камерада суратга олинган видеодан ташқари аниқ далиллар келтирилмаган.
Пригожин Москва вақти билан соат 22:30да “рус аскарларини йўқ қилаётганлар билан” “гаплашиб олишга” ваъда беришини айтди.
“Вагнер командирлар кенгаши қарор қабул қилди. Мамлакат ҳарбий раҳбарияти олиб бораётган ёвузликка чек қўйилиши керак.
Президент ҳокимияти, ҳукумат, Ички ишлар вазирлиги, Миллий гвардия ва бошқа тузилмалар одатдагидек ишлашда давом этишади. Мени эшитаётганлар қаршилик кўрсатманг, Биз фақатгина “рус аскарларини йўқ қилаётганлар билан” “гаплашиб олишга” ваъда берамиз деган у.
Ярим тундан кейин Россия Бош прокуратураси Евгений Пригожиннинг шахсан ўзига нисбатан “қуролли исён уюштириш факти” билан жиноий иш қўзғатилганини эълон қилди.
Бунга жавобан Пригожен “Бу ҳарбий тўнтариш эмас. Бу адолат маршидир. Бизнинг ҳаракатларимиз қўшинларга ҳеч қандай халақит бермайди”, дея муносабат билдирган ўз матбуот хизматига берган интервюсида орқали.
Кейинроқ “Вагнер” асосчиси, кўплаб рус ҳарбийлари уни қўллаб-қувватлаётганини эълон қилган яна бир хабар эълон қилди.
Унинг қўшимча қилишича, “Вагнер” бўлинмалари давлат чегарасини “ҳамма жойларда” кесиб ўтган, чегарачилар “жангчилар билан қучоқлашган”, Мудофаа вазирлиги бўлинмалари эса “четга чиққан”.
Пригожиннинг сўзларига кўра, “муддатли чақирилувчилар, ўн саккиз ёшли йигитчалар унга қарши қўйилган”, бироқ у “болалар билан урушмайди, шунинг учун улар тирик қолади ва оналари ёнига қайтади”.
Путин “эски қадрдони”ни ватан хоини деб атади
Расмий Кремль Пригожиннинг баёнотларига зудлик билан жавоб қайтарди. Президент матбуот котиби Дмитрий Песков Владимир Путин “Пригожин атрофида юз бераётган вазиятдан” хабардор эканини айтди ва “барча зарур чоралар кўрилаётганини” қўшимча қилди. Шундан сўнг Путиннинг рус халқига йўллаган мурожаати эълон қилинди. У ўз нутқида “Вагнер” хусусий ҳарбий ҳаракатларини исён, ватанга хиёнат деб атади.
“Биз Россия бўлиб қолиш ҳуқуқи учун курашяпмиз, бу жанг барча кучларнинг бирлигини талаб қилади, бизни ажратиб турадиган ҳамма нарса четга сурилиши керак. Ва шунинг учун ҳам бизнинг бирлигимизни парчалаган ҳаракатлар, аслида, муртадлик ва Россия ва халқимизнинг орқасига пичоқ уришдир. 1917 йилда мамлакатимиз Биринчи жаҳон урушида қатнашганда ана шундай зарба берилган ва ғалаба биздан олиб қўйилган.
Такрор айтаман, ҳар қандай ички нотинчлик давлатчилигимиз, халқимиз учун ҳалокатли таҳдиддир. Бу Россияга, халқимизга зарба. Ватанни бундай таҳдиддан ҳимоя қилиш бўйича ҳаракатларимиз қийин бўлади. Қасддан хиёнат йўлига кирган, қуролли қўзғолон тайёрлаган, шантаж ва террорчилик усуллари йўлига кирган ҳар ким муқаррар жазога тортилади, қонун олдида ҳам, халқимиз олдида ҳам жавоб беради”, — деди президент ўз мурожаатида.
Президент яна бир бор “Ғарбнинг деярли бутун ҳарбий, иқтисодий, ахборот машинаси Россияга қарши қаратилганини” айтди.
“Биз халқимизнинг ҳаёти ва хавфсизлиги, суверенитетимиз ва мустақиллигимиз, Россия бўлиш ва Россия бўлиб қолиш ҳуқуқи учун курашяпмиз”,деган у нутқи сўнггида.
Москва Пригоженнинг эҳтимолий ҳужумига тайёрланмоқда?
BBC нашрининг хабар беришича, 23 июнь куни кечқурун ФХХ’нинг Москва бўлимига тревога берилган. Хабарда айтилишича, Москва гарнизони ҳам жанговар ҳолатга келтирилган. Бундан ташқари Москвада “Қалъа” режаси жорий этилган — бу полиция ходимларини фавқулодда йиғишни ҳамда Ички ишлар вазирлиги, Федерал хавфсизлик хизмати ва Федерал жазони ижро этиш хизматининг энг муҳим объектларни назорат остига олишни назарда тутади.
Ярим тунда пойтахт марказига зирҳли техникалар келгани тасвирланган кадрлар пайдо бўлди. Гувоҳларнинг хабар беришича, юк машиналари ва занжирли транспортлар Катта Дмитровка, Моховая ва Лубянка майдони бўйлаб ҳаракатланмоқда.
“Дон” шоссеси деб номланувчи Москва-Воронеж-Ростов-Дон йўлида Миллий гвардия қўшинларининг оператив бўлинмалари ёрдамида блокпостлар ўрнатмоқда. У ерда навбатда турганларга “хавф туғилганда” ўт очиш буюрилган. Шу билан бирга, техникалар ҳам жанговар ҳолатида, бироқ уларни ҳаракатлантириш бўйича қисмлар ҳали буйруқ олмаган.
