2025 йил 1 январдан кучга кирадиган минимал истеъмол харажатлари фонда, Сенат 26 июнь куни бўлиб ўтган ялпи мажлисида алимент миқдорини қайта кўриб чиқишни таклиф этди. Бу ҳақда Сенат ахборот хизмати хабар берди.
Ҳозирги ҳолат қандай?
Оила кодексининг 99-моддасига кўра, ҳар бир бола учун ундириладиган алимент миқдори — ойлик энг кам иш ҳақининг 26,5% ини ташкил этади. Ҳозир бу — 306 минг сўм. Таққослаш учун: 2025 йилдан бошлаб минимал истеъмол харажатлари 669 минг сўм қилиб белгиланган, яъни алимент истеъмолнинг ярмидан ҳам кам.
Нега бу муаммо?
Сенатор Орзигул Мўйдинова болаларнинг ёши, эҳтиёжи ва ҳаёт сифати инобатга олинмаганини танқид қилди. Шунингдек, айрим ота-оналарнинг алимент тўлашга бефарқлиги, оилани моддий таъминлашда масъулиятдан қочиши муаммо сифатида тилга олинди.
Рақамлар нимани кўрсатмоқда?
2023 йилда алиментдан бўйин товлаган 5 697 киши маъмурий жавобгарликка тортилган бўлса, 2024 йилнинг шу давригача бу рақам 8 833 кишига етган — ўсиш 35%. Ўтган йили судлар томонидан 1 109 нафар шахс жиноят ишида айбдор деб топилган.
Муҳим таклифлар:
Алимент миқдорини ошириш — боланинг ёши ва эҳтиёжига қараб ҳисоблаш;
“Алимент тўловлари” жамғармасини кенгайтириш ва маблағларни самарали қайтариш;
Гаага конвенциясига қўшилиш — халқаро алимент ундириш механизмларига кириш;
Ягона электрон назорат тизимини Иқтисодиёт ва молия вазирлиги тизимига интеграция қилиш;
Вояга етмаганлар номига банк ҳисобварақ очишга ҳуқуқий асос яратиш.
Қизиқарли факт: “Алимент тўловлари” жамғармаси 1 723 нафар бола фойдасига 40,6 млрд сўм тўлаб берган. Аммо ундан атиги 2% — 849,2 млн сўм қайтарилган холос.
Якунда Сенат
Юқоридаги муаммоларни ўз ичига олган парламент сўровини Вазирлар Маҳкамасига юборишга қарор қилди. Бу орқали алимент тизими янада адолатли ва самарали бўлиши кутилмоқда.
