Жорий йилнинг 28 февраль куни Украина президенти Владимир Зеленский АҚШ президенти Дональд Трамп билан Оқ Уйда ва Украина президенти Владимир Зеленский ўртасидаги учрашув кескин тортишувлар билан якунланди. Оқ уйда бўлиб ўтган, телеканалларда бевосита эфирда кўрсатилган музокаралар давомида Трамп Зеленскийни АҚШнинг ҳарбий ёрдами учун етарлича миннатдорлик билдирмаётганликда айблади. Шунингдек, вице-президент Жей Ди Венс ҳам Зеленскийни Трампга раҳмат айтиш ўрнига, АҚШ маъмуриятига даҳанаки таҳдид қилишда айблади.
Зеленский эса Путин билан келишиб бўлмаслигини, Украинага тинчлик битимидан кейин қатъий кафолатлар кераклигини талаб қилди. Путинни “қотил ва террорчи” деб атади.
Трамп АҚШ томонидан Украинага 350 миллиард доллар ёрдам кўрсатилганини, бундан буён ўзига фойда олмагунича бошқа молиявий ёрдам ажратилмаслигини таъкидлади. (Аммо Конгресс ва таҳлил марказлари бу рақамни 119-175 миллиард доллар атрофида деб баҳолайди).
Учрашувнинг асосий мавзуларидан бири Украинадаги нодир ер минералларига АҚШнинг киришини таъминлаш бўйича келишув эди. Бу келишув Украинага қўшимча ёрдам бериш шарти билан боғланган эди. Бироқ, учрашув давомидаги тортишувлар туфайли Зеленский бу шартларга рози бўлмади, келишув имзоланмади ва Зеленский Оқ уйни эрта тарк этди. Fox News телеканалига кўра, тортишувдан кейин Оқ уй маъмурияти Зеленскийдан чиқиб кетишни талаб қилишган ва “тинчлик келишувини имзолашга тайёр бўлмагунча қайтмаслигини” талаб қилган.
Айрим таҳлилчилар АҚШнинг ўз иттифоқчиси билан, бўлиб ҳам Овал кабинетда бундай тарзда уришиб қолганини аввал ҳеч қачон содир бўлмаган “тарихий воқеа” бўлганини таъкидлашмоқда. Financial Times эса Трамп ва Венс бундай бўлишини олдиндан билганини, бу томоша Зеленскийни янаям кучсизроқ позицияда қилиб кўрсатиш учун уюштирилганини ёзган.
Sky News нашрининг ёзишича, Трамп-Зеленскийнинг ушбу оғир суҳбатидан сўнг Путин ғалаба қозонди. “Трамп ва Зеленский ўртасидаги аччиқ ва оммавий тортишув Украина ва унинг Европадаги иттифоқчилари учун фалокат, Россия учун эса ғалаба бўлди. Чунки Киев Россия урушидан омон қолиши учун Aмериканинг Украинага ёрдами ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Британия, Франция ва Украинанинг Европадаги бошқа иттифоқчилари Трампни ўз томонида ушлаб туриш учун ҳаддан зиёд куч сарфлашди. Бу саъй-ҳаракатларнинг барчаси йўққа чиқди ёки ҳеч бўмаса жиддий таҳдид остида қолганга ўхшайди. Aгар Трамп ғазаб устида Украинага барча ҳарбий ёрдамни тўхтатса, Киевнинг Россия ҳарбий кучларига қаршилик кўрсатиш қобилияти жиддий равишда пасаяди. Европаликларнинг бу бўшлиқни тўлдиришнинг иложи йўқ. Бу сценарийда ягона ғолиб – Путин”, деб ёзган Sky News.
Учрашувдан сўнг Европа етакчилари, жумладан, Франция президенти Эммануэль Макрон ва “Польша бош вазири Дональд Туск, шунингдек, Испания, Португалия, Швеция, Норвегия, Чехия, Нидерландия, Молдова, Литва раҳбарлари, ҳамда Европа комиссияси раиси Урсула фон дер Ляйен ва Европа дипломатияси раҳбари Кая Каллас Украинани қўллаб, Россиянинг тажовузкорлигини қораладилар.
Абдуллоҳ Саййид
