Сал аввал Сурхондарёда суд раиси а суд ходимларига нисбатан ИИБ ходимлари томонидан қилинган таҳқирлаш ва уларни обрўсизлантириб дўппослангани ҳақида хабар қилинган эди. Куни кеча ушбу ҳолат ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари ва қатор фаолларни ғазаблантирди, кўплаб муҳокамалар ҳамон давом этмоқда.
Хусусан, Олий Мажлис Қонунчлик палатаси депутати Умид Жабборов вазиятга муносабат билдирди:
“Жарқўрғонда судьялар омма олдида обрўсизлантирилди, суд ходими эса дўппосланди” сарлавҳали материални ўқиб, тўғриси, таажжубда қолдим. Воқеанинг қисқа тафсилоти шундай: туман ҳокими, туман ИИБ бошлиғи куппа-кундузи, одамлар кўз ўнгида судьяларни “бир тийин” қилгани етмай, суд ходимига нисбатан ҳақорат ва куч ишлатиб, шахсий телефонини зўрлик ишлатиб олиб қўйиб, вақтинча ушлаб туриш ҳибсхонасига қамаб қўйган.
Аввалига, қатъий карантин тартибларидан келиб чиқиб, “Бу ерда бошқа гап бўлса-чи? Балки, вазият шунчалик оғирлашишига суд ходимлари ўзлариям сабабчидир?” деган саволлар ҳам туғилди. Аммо, бироқ, лекин... Минг ўйланса ҳам, ўлчанса ҳам, битта ечим-жавоб чиқади – ҚОНУН! Айниқса, давлат ҳокимияти органи раҳбари ва мансабдорлар қонунларга итоат этишда, аввало, ўзлари намуна кўрсатиши керак! Бу вазиятда туман ҳокиминиям, ички ишлар мансабдорлариниям оқлаб бўлмайди. “Есть қиламиз! Каллами ё салла?” дегувчи мансабдорлардан натижа кутиш аҳмоқлик эмас, ҳатто тентаклик. Қонунга итоаткорликни қонунни бузиш ҳисобига амалга ошириш мумкин эмас.
Судья одил судловни амалга ошириш ваколати берилган шахсдир. Қонунчиликка мувофиқ Ўзбекистон Республикасида барча судьялар бир хил мақомга эга. Бу дегани, Олий Судми, вилоят, шаҳар, туман (туманлараро) судлар раислари ва судьяларими бир хил даражадаги дахлсизликка эга.
Бугун биз Ўзбекистоннинг халқаро рейтинглардаги юқори ўрни учун барча соҳада ҳаракат қиляпмиз. Демак, юриш-туришимиздан тортиб, то хизмат ёки мансаб бурчини сидқидилдан бажаришимизгача ҳаракатларимиз замирида мамлакат обрўси турганини ўйлашимиз керак. Халқаро рейтингларнинг энг муҳим кўрсаткичларидан бири судлар мустақиллиги ва одил судлов учун судьялар дахлсизлигини кафолатлаш эканини айнан Жарқўрғон тумани ҳокими ё ИИБ бошлиғи билмайдиларми? Ҳеч бўлмаса, қўлларидаги блокнотни очиб, Президентнинг одил судлов ва суд мустақиллиги бўйича яқиндагина айтган чақириқлари, даъватларини ўқиб кўрмабдилар-да?
Ўзбекистон Республикаси “Судлар тўғрисида”ги Қонуннинг 70-моддасида судьялар дахлсизлиги аниқ белгилаб қўйилган: “Судьянинг шахси дахлсиз. Судьянинг дахлсизлиги унинг турар жойига, хизмат хонасига, фойдаланадиган транспорти ва алоқа воситаларига, хат-хабарларига, унга тегишли ашёлар ва ҳужжатларга тааллуқлидир.
Судьяга нисбатан жиноят иши фақат Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан қўзғатилиши мумкин”.
Шунингдек, судьянинг хизмат хонаси ёки фойдаланадиган транспортига кириш, уларни кўздан кечириш, улардан ашёни олиш, судьяни шахсан кўздан кечириш ва уни шахсий тинтув қилиш, унга тегишли ашёларни олиб қўйиш ёки олишга фақат тегишли прокуратура рухсати ёки суднинг қарори билангина йўл қўйилади.
Жарқўрғондаги каби “саллачи” мансабдорлар кароматидан воз кечмас эканмиз, халқаро рейтинглардан-да муҳимроқ нарсаларга ҳам эришишимиз қийин. Давлат органлари ва мансабдор шахслар, фуқаролар судьяларни ҳурмат қилиши ва уларнинг мустақиллигига риоя этишлари шарт. Судьяга нисбатан ҳурматсизлик қилиш, уни очиқдан-очиқ менсимаслик каби хатти-ҳаракатлари учун ким бўлишидан қатъи назар қонунга кўра жавобгарликка тортилиши керак!"
Эслатиб ўтамиз, ушбу ҳолатга Бош прокуратура ва Ички ишлар вазирлиги муносабат билдириб, ҳозирги вақтда юзага келган ҳолат прокуратура органлари томонидан ўрганилиб, иштирокчиларнинг ҳаракатларига ҳуқуқий баҳо берилиши ҳақида маълум қилган.
