Қозоғистон президенти Қасим-Жомарт Тўқаев яна бир бор илмий жамоатчиликка қозоқ тилини лотин алифбосига ўтказиш масаласини диққат билан ўрганиб чиқишни топширди.
Президент матбуот хизмати хабарига кўра, 12 апрель куни Тўқаевнинг раислигида Миллий фан ва технологиялар кенгашининг биринчи йиғилиши бўлиб ўтган.
“Бутун жамиятни ташвишга солаётган яна бир ўта долзарб масала - қозоқ тилини лотин алифбосига ўтказишдир. Биз, биринчи навбатда, қозоқ тилини ислоҳ қилиш учун бу имкониятдан фойдаланишимиз кераклигини бир неча бор таъкидлаганман. Муаммо кирилл алифбосидан лотинга механик ўтишда эмас", - деди Қозоғистон президенти йиғилишда.
Шу билан бирга, давлат раҳбари ушбу муаммони тезроқ ҳал этиш борасида кўплаб қўпол хатоларга йўл қўйилганини таъкидлади.
“Масалан, лотин ҳарфларида ёзилган реклама тахталари - бу қозоқ тили эмас. Очиғи, булар тилимиз табиатига ёт матнлардир. Шунинг учун бу ишни Фанлар академияси раҳбарлигида давом эттириш керак”, - деди Тўқаев .
Шунингдек, Қозоғистон президенти ҳамма нарсани синчиклаб амалга ошириш жуда муҳимлигини ва шошқалоқликка йўл қўймаслик кераклигини айтди.
"Хатоларни такрорлашга ҳаққимиз йўқ... Шу боис олимларимизга илғор жаҳон тажрибасини синчиклаб ўрганиб, шу асосда ўйланган қарор қабул қилишларини таклиф қиламан", - деди мамлакат раҳбари.
2017 йил октябрь ойида ўша пайтда мамлакат президенти бўлган Нурсултон Назарбоев қозоқ алифбосини 2025-йилгача босқичма-босқич лотин ёзувига ўтказиш тўғрисидаги фармонни имзолаган эди. Шу билан бирга, қозоқ тилининг 32 ҳарфдан иборат лотин ёзувидаги алифбоси тасдиқланган эди. Кейинроқ давлат раҳбари тузатилган алифбони тасдиқлади, унда апострофлардан воз кечиб, бошқа харфустки белгилари киритилди.
2019 йил октябрь ойида Қозоғистон президенти Тўқаев лотин алифбосига ўтиш бўйича тасдиқланган алифбода нуқсонлар борлиги ва уни такомиллаштириш зарурлигини айтган эди.
2021 йил январь ойида қозоқ алифбосини лотин алифбосига ўтказиш бўйича миллий комиссия йиғилиши бўлиб ўтди. Йиғилиш якунида такомиллаштирилган алифбода қозоқ тилининг 28 та товушини тўлиқ қамраб олган лотин алифбоси асосий тизимининг 31 та белгиси киритилгани маълум қилинди.
Сўнгги маълумотларга кўра, 2023 йилдан 2031 йилгача янги алифбога босқичма-босқич ўтиш режалаштирилган.
