АҚШ президенти Дональд Трамп, ўзининг аввалги изоҳларига қарамасдан, Украина президенти Владимир Зеленский Қримдан воз кечишга тайёр, деб ҳисоблаётганини айтди.
Трамп, Нью-Жерси аэропортида якшанба куни журналистлар билан ўтказилган суҳбатда, “Зеленский Қримни "беришга" тайёрми”, деган саволга: "Ҳа, мен шундай ўйлайман", деб жавоб берди. Эслатиб ўтамиз, 1 кун аввал Трамп Ватиканда, Рим Папасининг дафн маросимида, Зеленский билан бевосита учрашиб, 15 дақиқача суҳбатлашди.
Зеленский ўтган ҳафтада АҚШнинг Россиянинг Қримни аннексия қилинишини тан олишини Украина қабул қила олмаслигини таъкидлаган, бунга жавобан Трамп уни "музокараларга тайёр эмаслик"да айблаган эди. Жума куни Зеленский Қрим "украин халқининг мулки" эканини қатъий таъкидлади. У Трампнинг сўнгги изоҳларига дарҳол жавоб қайтармади.
Жума куни Reuters нашри эълон қилган икки хил тинчлик режаларига кўра, АҚШ Россиянинг эгаллаб олган ҳудудларини, жумладан стратегик аҳамиятга эга бўлган Қрим ярим оролини сақлаб қолишни таклиф қилмоқда.
Германия мудофаа вазири Борис Писториус якшанба куни АҚШнинг Украинага ўз ҳудудларининг бир қисмини Россияга бериш таклифини "деярли таслим бўлиш"га тенглаштирди. ARD телеканалига берган интервьюсида у Киев тинчлик келишуви муайян ҳудудий имтиёзлар билан боғлиқ бўлиши мумкинлигини билганини айтди.
Аммо у қўшимча қилди: "Бу имтиёзлар сўнгги [Трампнинг] таклифидагидек чуқур бўлмайди. Украина бундай шартларни бир йил олдин ҳам қабул қилмаган бўларди. Бу таслим бўлишга ўхшайди. Мен бундан ҳеч қандай фойда кўрмаяпман."
Қрим масаласидаги изоҳларига қарамасдан, АҚШ президенти якшанба куни Зеленскийга нисбатан янги бир ҳамдардлик туйғуси билан гапирди ва уни "ўз мамлакати учун яхшилик қилишни хоҳлаётган ва қаттиқ меҳнат қилаётган" инсон сифатида тасвирлади.
Трамп шунингдек, Зеленский билан суҳбатидан сўнг, Россия президенти Владимир Путин ва Трампнинг тинчлик элчиси Стив Уиткофф ўртасидаги музокаралардан кейин ҳам Россия Украинага бомба ёғдирганидан "ҳайрат ва қаттиқ хафалик" ҳис қилганини айтди. "Россия томонидан ракеталар учирилганини кўриб қаттиқ ранжидим," деди у.
Трамп Зеленский унга "яна қурол-яроғ керак" деб айтганини қайд этди ва "Лекин у буни уч йилдан бери айтиб келяпти”, дея қўшимча қилди.
Путиндан нима қилишини хоҳлайсиз, деган саволга Трамп: "Мен уни ўқ узишни тўхтатишини ва келишувни имзолаб, бу ишни тугатишини хоҳлайман," деди. У "келишув доираси" шаклланганини билдириб, Путиндан уни имзолашни талаб қилди.
"Путинга ишонасизми?" деган саволга Трамп: "Бу ҳақда икки ҳафта ичида маълум қиламан," деб жавоб берди. Қўшимча саволларга у аниқ жавоб беришдан бош тортди: "Икки ҳафта ёки ундан камроқ вақтда," деди у умумий қилиб. "Билиб қўйинг, улар ҳафтасига 3–4 минг одамини йўқотяпти."
Трамп Зеленский билан Ватикандаги юзма-юз учрашув уларнинг муносабатларини яхшилаганини таъкидлади: "Улар билан муносабатлар ҳеч қачон ёмон бўлмаган. Бизда бироз баҳс бўлган эди, чунки мен унинг айрим гапларига қўшилмаганман. Аммо камералар ёқилган эди ва бу мен учун нормал ҳолат эди."
"У жуда оғир вазиятда, жуда оғир. У ўзидан анча катта кучга қарши курашмоқда," деди Трамп ва ўзининг доимий равишда нотўғри даъво қиладиган иддаосини яна такрорлади: гўёки АҚШ Украинага уни ҳимоя қилиш учун 350 миллиард доллар ажратган экан.
Ватиканда учрашган Зеленский ҳақида Трамп шундай деди: "Ундан сокинликни ҳич қилдим. Менимча, у вазиятни яхшироқ тушуна бошлади ва келишувга интилаяпти."
Шунингдек, Трамп Хитой билан савдо музокаралари ҳақида "бироз тараққиёт" борлигини иддао қилди, гарчи хитойлик расмийлар ҳеч қандай музокара ўтказилаётмаганини айтган бўлса ҳам. "Улар келишувни хоҳлаяпти, бу аён," деди Трамп. "Ҳозир улар биз билан ҳеч қандай савдо қилмаяпти. Бу уларнинг айби эмас, менинг сиёсатим натижаси. Чунки 145 фоизлик бож билан бизнес қилиш мумкин эмас. Лекин тез орада қандайдир ўзгариш бўлади”, деди АҚШ президенти.
Абдуллоҳ Саййид
